SZKOŁA RZESZOWSKIEGO ZAKŁADU DOSKONALENIA ZAWODOWEGO
Geneza powstania szkoły
W 1959 roku powstało w kraju 12 szkół zawodowych Zakładów Doskonalenia Zawodowego. Wśród nich była szkoła w zakładzie rzeszowskim. W historii oświaty zawodowej kraju szkoły te spełniały ważną funkcję. Od początku swego istnienia realizowały ważne zadania uzupełniania i wzbogacania krajowego systemu oświaty zawodowej. Utworzenie szkół zawodowych było ważnym wydarzeniem w życiu zakładów doskonalenia rzemiosła (taką nazwę zakłady doskonalenia zawodowego nosiły do 1962 roku). Wzrosła ranga zakładów, rozszerzył się ich zakres działalności. Własne warsztaty umożliwiały produkcję i realizację programu praktycznego nauczania zawodu.
Zarząd rzeszowskiego zakładu we wrześniu 1959 roku przystąpił do organizacji zasadniczej szkoły zawodowej na prawach placówki oświatowej przyzakładowej. W początkowym okresie zasadnicza szkoła zawodowa kształciła ślusarzy i krawców. W kolejnych latach utworzono klasy malarzy budowlanych i monterów aparatury radiowo telewizyjnej.
Młodzież uczęszczała do szkoły na zajęcia teoretyczne 3 razy w tygodniu. Na praktyczną naukę w warsztatach również 3 razy w tygodniu. Kształceni mieli status pracowników młodocianych. Miało to istotne znaczenie, gdyż od 15 roku życia (podpisanie umowy o naukę zawodu po szkole podstawowej) liczył się im staż pracowniczy. Za pracę w warsztatach podczas nauki zawodu młodzież otrzymywała wynagrodzenie stanowiące znaczący składnik w ich budżetach osobistych.
Program nauczania młodocianych w warsztatach szkoleniowych wiązał naukę teoretyczną z praktyczną. Działalność produkcyjna i usługowa warsztatów dostosowana była do programów nauczania teoretycznego w szkole. Łączenie nauki teoretycznej z praktyczną nauką zawodu w warsztatach dawało możliwość zdobycia pełnych i wysokich kwalifikacji zawodowych. Uczniowie w warsztatach szkoleniowych pod kierunkiem instruktorów uczyli się praktycznej nauki zawodu oraz organizacji i techniki pracy jaką spotykali w przyszłych miejscach pracy. Produkując wyroby na rynek wypracowywali również dochód zakładu. W roku 1966 decyzją Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego z dnia 21 lipca 1966 roku szkole nadano uprawnienia szkół państwowych.
Baza lokalowa
Szkoła mieści się w budynku Zakładu Doskonalenia Zawodowego zlokalizowanym przy trasie Kraków - Przemyśl. Jest to ostatni budynek na lewym, zachodnim brzegu Wisłoka. Obiekt powstał w miejscu gdzie wcześniej istniały inne zabudowania między innymi budynek starej poczty. Siedziba zakładu była systematycznie rozbudowywana.
Po ostatniej znaczącej rozbudowie szkoła w 1970 roku ulokowana została na drugiej i trzeciej kondygnacji głównego budynku od strony ulicy Piłsudskiego. Mieszczą się tu sale lekcyjne, gabinety przedmiotowe, pracownie, biblioteka szkolna, sekretariat i dyrekcja szkoły. Nie są to jedyne pomieszczenia, z których korzysta szkoła. Zajęcia praktyczne, odbywają się w warsztatach szkoleniowych, tworzących przylegający do głównego budynku kompleks. Tam też ulokowane są niektóre pracownie, a najniższa kondygnacja budynku mieści salę gimnastyczną. Baza lokalowa jest korzystnie położona bowiem w odległości zaledwie kilkuset metrów znajdują się dworce kolejowy i autobusowy. Nie jest też daleko do centrum miasta.
Aby sprostać wymaganiom lokalowym w pomieszczeniach szkolnych prowadzone są systematyczne prace modernizacyjne i organizacyjne. Powstają nowe pracownie, a istniejące są systematycznie modernizowane. Zakład udostępnia w tym celu kolejne pomieszczenia. Tak powstały między innymi w 2005 roku pracownie fryzjerskie, a następnie budowlane. Szczególną troskę wykazuje się w zakresie rozwoju bazy dla stosowania technik informatycznych w kształceniu. Początki sięgają 1985 roku kiedy w szkole pojawia się pierwszy mikrokomputer. W 2005 roku szkoła posiada już 3 pracownie komputerowe z dostępem do Internetu poprzez łącza 4 Gb/sek. Powstały podstawy systemu informatycznego szkoły zrealizowane własnymi siłami. W 2005 roku otrzymano też pracownię komputerową i multimedialną dofinansowaną ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Zawody i specjalności kształcenia
Oferta kształcenia w chwili powstania szkoły była bardzo skromna. To tylko 2 zawody w zasadniczej szkole: ślusarz i krawiec. Szkoła działa jednak elastycznie. Wychodzi na przeciw potrzebom i dostosowuje swoją ofertę edukacyjną do wymogów rynku pracy. Z małej szkoły o dwóch oddziałach powstał zespół szkół kształcący na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej, liceum profilowanego, technikum.
Pierwsze kroki prowadzenia kształcenia na poziomie średnim podjęte zostały już w połowie lat siedemdziesiątych dwudziestego wieku. Kształcenie w szkole średniej wdrożono od września 1991 roku uruchamiając liceum zawodowe. Pierwsi maturzyści opuszczają szkołę w 1995 roku. Dalszy rozwój kształcenia na poziomie średnim następuje w roku 1996 gdy uruchomione jest 3 - letnie technikum na podbudowie programowej zasadniczej szkoły zawodowej. Od 1999 roku prowadzone też jest technikum 5 - letnie po szkole podstawowej, a następnie 4 - letnie po gimnazjum.
Na przestrzeni funkcjonowania szkoły rzeszowskiego Zakładu Doskonalenia Zawodowego istniały bądź istnieją nastepujące szkoły, zawody i specjalności:
Zasadnicza Szkoła Zawodowa
ślusarz
krawiec
malarz budowlany
tokarz
monter aparatury radiowo telewizyjnej
monter podzespołów elektronicznych
monter układów elektronicznych i automatyki przemysłowej
elektromechanik
operator obrabiarek numerycznych
fryzjer
monter elektronik
technolog robót wykończeniowych w budownictwie
Liceum Zawodowe
monter układów elektronicznych
elektromechanik
Liceum Profilowane
profil elektroniczny
profil zarządzanie informacją
Technikum po Zasadniczej Szkole Zawodowej
radiotechnika i telewizja
elektronik specjalizacja systemy i sieci komputerowe
elektryk
mechanik
elektronik
Technikum po Szkole Podstawowej i po Gimnazjum
technik elektronik: specjalizacja systemy i sieci komputerowe
technik informatyk
technik usług fryzjerskich
technik elektryk
technik budownictwa
Kadra nauczycielska
Na dorobek szkoły składa się praca znacznej liczby nauczycieli stałych i niepełnozatrudnionych. Podejmowali oni wiele inicjatyw. Wykazywali inwencję twórczą. Wprowadzali innowacje. Prowadzili eksperymenty pedagogiczne. Podnosili kwalifikacje dokształcając się na studiach magisterskich i podyplomowych. Uczestniczyli w kursach doskonalących. Zdobywali stopnie specjalizacji zawodowej, a następnie stopnie awansu zawodowego. Duża liczba nauczycieli uzyskała najwyższe stopnie awansu zawodowego, tytuł nauczyciela dyplomowanego.
Efektem wysiłku nauczycieli jest systematyczny postęp pedagogiczny. Ważnym jego elementem był eksperyment pedagogiczny "Uczymy bez ocen niedostatecznych" prowadzony pod merytoryczną opieką pracownika naukowego Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Wyniki swych prac nauczyciele często opisywali w Zeszytach Metodycznych wydawanych przez Związek Zakładów Doskonalenia Zawodowego. Na wzmiankę zasługują chociażby:
Uczymy bez ocen niedostatecznych
Uwagi o przebiegu eksperymentu uczymy bez ocen niedostatecznych
Narada klasowa jako forma pracy wychowawcy
Rozwiązywanie niektórych problemów poradnictwa zawodowego i adaptacji uczniów
Język rosyjski w zasadniczej szkole zawodowej
Audiowizualny zestaw dydaktyczny
Wychowanie w nauczaniu przedmiotów zawodowych
Wdrażanie komputeryzacji w zasadniczej szkole zawodowej
Rola szkoły zawodowej w podnoszeniu świadomości wychowawczej rodziców
Postęp pedagogiczny będący wynikiem pracy nauczycieli to też wykonane:
sala audiowizualna
pracownia elektryczna i elektroniczna
pracownia informatyki
pracownia systemów i sieci komputerowych
pracownia maszyn i urządzeń elektrycznych
pracownia internetowa współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
system informatyczny szkoły rozwijany w projekcie Prometeusz
udział w konkursie na najskuteczniejsze i najbardziej rozwinięte plany działania szkół zawodowych i centrów kształcenia praktycznego
wysokie lokaty w konkursach i olimpiadach np. Olimpiadzie Wiedzy o Polsce i Świeci Współczesnym czy Sprawny uczeń w zawodzie
Kadra nauczycielska szkoły to nauczyciele z wyższym wykształceniem magisterskim i przygotowaniem pedagogicznym. Z uwagi na zawodowy charakter kształcenia w szkole wielu to inżynierowie po studiach politechnicznych. Jest to kadra bardzo fachowa posiadająca bogate doświadczenie często 20, a nawet 30 letnie. Nie brak też i nauczycieli młodych dobrze wykształconych o świeżych poglądach i nowatorskim podejściu do pracy z młodzieżą.
Wielu spośród zaangażowanych nauczycieli uzyskało za swą pracę odznaczenia, nagrody, dyplomy w tym: Złote Krzyże Zasługi, Medale Komisji Edukacji Narodowej, Złote Odznaki Za Zasługi Dla ZDZ, Nagrody Kuratora Oświaty.
Współzawodnictwo w konkursach i olimpiadach
Zdolni uczniowie na przestrzeni dziejów szkoły zawsze posiadali możliwość wykazania się swą wiedzą i umiejętnościami. Ze względu na zawodowe kierunki nauczania są to konkursy czysto zawodowe, ale też i olimpiady wiedzy ogólnej. Młodzież współzawodniczy w gronie szkół związkowych bądź szkół państwowych. Konkursami, które zyskały wysoką rangę organizowanymi w ramach szkół związkowych były:
sprawny uczeń w zawodzie
każdy uczeń racjonalizatorem produkcji
konkurs matematyczny
olimpiada szachowa
olimpiada wiedzy o Polsce i świecie współczesnym
olimpiada wiedzy elektrycznej i elektronicznej
olimpiada wiedzy ekologicznej
konkurs poznaj świat
konkurs najlepszy uczeń w zawodzie ślusarz
konkurs fryzjerski
olimpiada wiedzy religijnej
Największe sukcesy uczniowie odnosili w konkursie "sprawny uczeń w zawodzie", "konkursie matematycznym", "olimpiadzie wiedzy o Polsce i świecie współczesnym. Były to wielekroć pierwsze miejsca indywidualnie i drużynowo. Efektem tego poza cennymi nagrodami i dyplomami były nawet wizyty w Sejmie Rzeczypospolitej.
Sport i wypoczynek
Pobyt w szkole rzeszowskiego Zakładu Doskonalenia Zawodowego to nie tylko nauka w szkole i warsztatach. Od samego początku istnienia podejmowanych było wiele form współzawodnictwa sportowego. Prowadzono też wiele akcji wypoczynkowych. Wypracowywane w procesie produkcyjnym środki pozwalały na finansowanie takich działań. Godne wyliczenia są zwłaszcza formy organizowane samodzielnie przez szkoły związkowe i zakłady doskonalenia, jak tez i te, w których szkoła uczestniczyła jako współorganizator. Oto ważniejsze z nich:
operacja Frombork 1001
rajd gospodarki komunalnej
harcerska operacja Bieszczady 40
rajd górski ZDZ
spartakiada sportowa ZDZ
Oprócz zorganizowanych form wypoczynku w okresie ferii nie bez znaczenia są wycieczki zwłaszcza te programowo - turystyczne. W ich ramach uczniowie szkoły zwiedzili wiele zakładów produkcyjnych, których produkcja wiązała się z kierunkami ich kształcenia. Dotarli tez praktycznie do najdalszych regionów turystycznych kraju.
W środowisku lokalnym w szkole też było dużo przedsięwzięć w zakresie rozrywki. Było to organizowanie dyskotek, wycieczek rowerowych czy lodowiska w okresie zimowym.
Środowisko
Lokalizacja szkoły w mieście wojewódzkim ma swoje zalety i wady. Uczniowie pochodzą i ze środowisk miejskich i z wiejskich. Znaczy to, że duża część uczniów to uczniowie dojeżdżający. Stanowi to pewien problem zwłaszcza w pracy pozalekcyjnej czy też udzielania się rodziców na rzecz szkoły. Tym nie mniej w różnych okresach szkoła dobrze radziła sobie z tą sytuacją. Był okres, w którym w szkole funkcjonowała świetlica z etatowym pracownikiem. Przy świetlicy działało wiele zespołów. Zapewniały one oprawę wszelkich imprez szkolnych i zakładowych, uroczystości i świąt. Wyróżnić należy zespół muzyczny czy recytatorski.
W procesie lekcyjnym oraz poza lekcyjnym prowadzona jest praca wychowawcza. Młodzież identyfikuje się ze szkołą i dba o jej markę i opinię w środowisku. Ma to miejsce chociażby w trakcie promocji szkoły podczas wyjazdów do gimnazjów i na targach edukacyjnych. Wyrazem identyfikacji ze szkołą była praca na rzecz nadania szkole patrona. Przeprowadzono tu konkurs w wyniku którego szkole nadano imię Tadeusza Kościuszki. Uroczystość nadania imienia miała miejsce 11 listopada 1986 roku.
Szkoła rzeszowskiego Zakładu Doskonalenia Zawodowego cieszy się dobrą opinią i oceną organu prowadzącego oraz władz szkolnych.
35-959 Rzeszów
ul. Piłsudskiego 2