Dzień Wszystkich Świętych obchodzony jest w Kościele katolickim od IX wieku. Wyznaczył go na 1 listopada papież Grzegorz IV - w 837 roku.
KoÅ›cióÅ‚ wspomina w dzieÅ„ Wszystkich ÅšwiÄ™tych nie tylko oficjalnie uznanych Å›wiÄ™tych, czyli beatyfikowanych i kanonizowanych, ale także wszystkich wiernych zmarÅ‚ych, których życie nacechowane byÅ‚o Å›wiÄ™toÅ›ciÄ…. KoÅ›cióÅ‚ widzi w nich swych orÄ™downików u Boga i przykÅ‚ady do naÅ›ladowania. Wstawiennictwa Wszystkich ÅšwiÄ™tych wzywa siÄ™ w szczególnie ważnych wydarzeniach z życia KoÅ›cioÅ‚a. Åšpiewa siÄ™ wówczas LitaniÄ™ do Wszystkich ÅšwiÄ™tych, która należy do najstarszych litanijnych modlitw KoÅ›cioÅ‚a.
1 listopada ludzie przychodzÄ… na cmentarze, aby zapalić znicze i pomodlić siÄ™ za zmarÅ‚ych - najbliższych i przyjacióÅ‚. Jest to też Å›wiÄ™to obchodzone przez część innych wyznaÅ„, a także zwyczaj praktykowany przez osoby bezwyznaniowe i niewierzÄ…ce, majÄ…cy być wyrazem pamiÄ™ci oraz oddania czci i szacunku zmarÅ‚ym.
Uroczystość Wszystkich ÅšwiÄ™tych wywodzi siÄ™ gÅ‚ównie z czci oddawanej mÄ™czennikom, którzy oddali życie dla Chrystusa, a których nie wspomniano ani w martyrologiach miejscowych, ani w kanonie mszy Å›wiÄ™tej.
NastÄ™pnego dnia po Wszystkich ÅšwiÄ™tych obchodzony jest dzieÅ„ wspominania zmarÅ‚ych - DzieÅ„ Zaduszny. Dla chrzeÅ›cijan jest to dzieÅ„ modlitw za wszystkich wierzÄ…cych w Chrystusa, którzy odeszli z tego Å›wiata, ale przebywajÄ… w czyśćcu i potrzebujÄ… naszej modlitwy, by mogli dostÄ…pić zbawienia.
DzieÅ„ Zaduszny zapoczÄ…tkowaÅ‚ w chrzeÅ›cijaÅ„stwie Å›w. Odilon, opat benedyktynów w Cluny we Francji. DzieÅ„ ten miaÅ‚ być przeciwwagÄ… dla pogaÅ„skich obrzÄ…dków czczÄ…cych zmarÅ‚ych. W 998 roku Odilon zarzÄ…dziÅ‚ modlitwy za dusze zmarÅ‚ych, wyznaczajÄ…c na to pierwszy dzieÅ„ po Wszystkich ÅšwiÄ™tych, czyli 2 listopada.
Ciekawostka:
W Polsce jeszcze na poczÄ…tku XX wieku podczas uroczystoÅ›ci Wszystkich ÅšwiÄ™tych szczególnÄ… czciÄ… otaczano żebraków i tzw. proszalnych dziadów, siedzÄ…cych zazwyczaj przed wejÅ›ciem do koÅ›cioÅ‚ów i na cmentarzach. Na tÄ™ okazjÄ™ gospodynie wypiekaÅ‚y specjalne maÅ‚e chlebki, zwane powaÅ‚kami lub heretyczkami. Pieczono je dzieÅ„ lub dwa wczeÅ›niej, gdyż 1 listopada, gdy dusze przodków - jak wierzono - wracaÅ‚y do swoich domów, nie wolno byÅ‚o rozpalać ognia. Piec miaÅ‚ być bowiem ulubionym miejscem przebywania duchów.
Zgodnie z tradycjÄ… wypiekano tyle chlebków, ilu byÅ‚o zmarÅ‚ych w rodzinie. WrÄ™czajÄ…c chlebki żebrakom, uważanym za osoby utrzymujÄ…ce kontakt z zaÅ›wiatami, proszono ich, aby modlili siÄ™ za dusze zmarÅ‚ych. W niektórych regionach Polski dawano żebrakom także kaszÄ™, miÄ™so i ser. Chlebek ofiarowywany byÅ‚ również ksiÄ™dzu, by modliÅ‚ siÄ™ w intencji dusz tych zmarÅ‚ych, o których nikt nie pamiÄ™taÅ‚.